فیزیک هسته‌ای

افرادی که علاقه زیادی به علم و فناوری های جدید دارند و همچنین علاقه دارند که مسائل را تحلیل کنند می توانند در رشته مهندسی هسته ای مشغول به تحصیل شوند. دنیایی که در حال حاضر در آن زندگی می‌کنیم با کمبود انرژی مواجه است. انرژی هسته ای از انرژی های نو است که می تواند تا حد زیادی این بحران را حل کند. انرژی هسته ای در زمینه های مختلف زیادی کاربرد دارد. به طور مثال انرژی که از شکافت هسته ای در نیروگاه هسته ای تولید می شود می تواند باعث تولید الکتریسیته شود و همچنین بصورت کلی با تربیت متخصصان این زمینه می‌تواند زیادی دانش خود را بالا ببریم نیازهای ما برطرف کنیم.

رشته مهندسی هسته ای مربوط به تولید انرژی هسته ای و کنترل و استفاده از آن هاست. مهندسی هسته ای ارتباط زیادی با تکنولوژی راکتورهای هسته ای دارد و همچنین نحوه ساخت و استفاده از آنها هم جزو همین رشته است. مهندس هسته‌ای می‌تواند محصول راه اندازی ایمنی و بهره وری نیروگاه اتمی و سوخت و مدیریت مواد زائد و حفاظت ایمنی باشد. علت آشنا بودن مهندسی هسته ای با تکنولوژی روز و همچنین خاطر طراحی و بهینه سازی سیستمها و راه اندازی و نگهداری از آنها در افراد بسیار مورد نیاز است همچنین افراد می‌توانند با مواد تشعشات رادیواکتیو به صورت بدون خطر در ارتباط باشند و برای جابجایی نگهداری و حفظ پرسنل در مقابل پرتوها چاره اندیشی کنند.

زمینه های فعالیت مهندس هسته ای

• تحقیق و پیشرفت در قسمت های صنعتی و دانشگاهی

• حوزه پزشکی (زمینه پرتوپزشکی)

• زمینه های دفاعی مثل توسعه و ساخت زیردریایی های هسته ای

• زمینه های صنعت مثل صنعت تولید برق با انرژی هسته ای

• کشاورزی و تولید مواد غذایی

اگر بخواهیم تعریف خوبی از مهندس هسته ای ارائه دهیم می توانیم به گسترش طراحی و گسترش راکتورهای شکافتی پیشرفته، تحقیقات بنیادی در گسترش و تعمیق استفاده از انرژی همجوشی،‌ گسترش انرژی هسته ای هم در زمینه تئوری و هم کاربردی برای مدیریت پسماند زباله های رادیواکتیو،‌ مدیریت مواد هسته ای،‌ تولید رادیو ایزوتوپها برای کاربردهای پزشکی و دیگر کاربردهای صنعتی، ‌با تاکید بر افزایش رفاه بشریت درحال حاضر و حفظ بهتر محیط زیست برای آیندگان اشاره کنیم. 

لازم است که این افراد در رشته های ریاضی فیزیک و کامپیوتر مسلط باشند و قدرت برنامه ریزی و سازماندهی هم داشته باشند. این رشته تقریباً جدید است و ممکن است در مراحل مختلف نیاز به تحقیقات پژوهش به‌روز داشته باشد. پس باید این افراد توانایی تحقیق کردن داشته باشند. این افراد در حوزه های عملیاتی باید کار کنند و ممکن است که در تعطیلات و شب ها هم مجبور به کار کردن باشند. محل کار مهندسان هسته ای در قسمت های مختلف مثل آزمایشگاه ها اتاق کنترل محیطی نیروگاه و غیره است که ممکن است ارتباط مواد رادیو اکتیو باشد که مجبور هستند از لباس‌های محافظ استفاده کنند.

وظایف مهندس هسته ای

• طراحی، ساخت و بهره برداری از نیروگاه های هسته ای با رعایت ایمی و رشد اقتصادی

• طراحی  و ساخت تجهیزات اتمی مثل هسته رآکتورها، محافظ های تابش و غیره

• فرآوری سوخت های هسته ای

• نظارت بر تاسیسات هسته ای برای شناسایی هر طرح، ساختار یا رویه های عملیاتی نقض کننده قوانین و مقررات ایمنی

• پایش و اندازه گیری سطوح تابش

• برنامه ریزی راه های ایمن انهدام زباله های هسته ای

• انجام تحقیقات کاربردی در صورت نیاز

• حفظ امنیت و رعایت ایمنی در کار

• انجام اقدامات اصلاحی یا خاموش کردن نیروگاه در شرایط اضطراری

• نظارت بر تکنسین های نیروگاه

• شرکت در جلسات و ارائه گزارشات

• دانش و مهارت مورد نیاز مهندس هسته ای

• علاقه شدید به علم و تکنولوژی

• علاقه به انجام کارهای تحقیقاتی

• قدرت تجزیه و تحلیل و حل مساله مناسب

• توانایی مناسب سازماندهی و برنامه ریزی

• تسلط کافی در ریاضیات، فیزیک و کار با کامپیوتر

• دقت و توجه به جزئیات

• مهارت های ارتباطی مناسب

• توانایی کار تیمی

• اهمیت دادن به ایمنی و محیط زیست و آگاهی از قوانین و دستورالعمل های مرتبط

تحصیلات لازم برای شغل مهندسی هسته ای

لازم است بدانید که رشته مهندسی هسته ای در مقطع کارشناسی در دانشگاه آزاد فقط ارائه می شود و برای اینکه بتوانید این رشته را بخوانید راهش این است که در کارشناسی رشته هایی مثل مهندسی برق و مهندسی مکانیک یا فیزیک را انتخاب کنید و بتوانید در مقطع ارشد و دکترا رشته مهندسی هسته ای را ادامه دهید.

افرادی که در این رشته تحصیل می کنند می توانند برای ادامه تحصیل در رشته مهندسی هسته ای خارج از کشور هم بروند اما به علت شرایط سیاسی این افراد نمی‌توانند در حوزه هسته‌ای کشورهای آمریکا کانادا و غیره فعالیت کنند و فقط می‌توانند در بعضی از کشورهای اروپایی در پرتو پزشکی فعالیت کنند.

بازار کار و شرایط استخدام مهندسی هسته ای

فارغ التحصیلان مهندس هسته ای می توانند در سازمان انرژی اتمی، سایت های هسته ای، نیروگاه های هسته ای، شرکت های مهندسی مشاور در حوزه طراحی و ساخت نیروگاه ها، بیمارستان ها، مراکز و پژوهشگاه های پزشکی هسته ای، پژوهشگاه ها و موسسات تحقیقاتی دولتی و خصوصی، مراکز هسته ای صنعتی و شرکت های وارد کننده تجهیزات هسته ای استخدام شوند و بعد ازآن مشغول به کار شوند. اگر این افراد مدرک دکتری و گاهی کارشناسی ارشد در مهندسی هسته ای داشته باشند می تواند در حوزه آموزش و پژوهش در دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی به عنوان استاد دانشگاه و پژوهشگر مشغول به کار شوند.

رشته مهندسی هسته ای از رشته های جدیدیست که به علت حرکت کشور به سمت استفاده از انرژی هسته ای در زمینه های مختلف می توان امیدوار بود که افراد فارغ التحصیل در این رشته می توانند کارهای خوبی را در این زمینه انجام دهند و بیکار نباشند. همچنین افراد می توانند در گرایش پرتوپزشکی در ایران در بیمارستانها و مراکز پزشکی و پزشکی هسته ای هم مشغول به کار شود به طور کلی کشور با سرعت زیادی به سمتی می‌رود که از انرژی هسته ای استفاده می کنند و قطعاً بازار کار رشته روز به روز بهتر خواهد شد.

وضعیت استخدام مهندس هسته ای در برخی کشورهای جهان

با توجه به پیش بینی های انجام شده استخدام مهندس هسته ای در آمریکا بین سال های 2010  تا 2020، 10درصد رشد خواهد کرد. که متوسط رشد سایر مشاغل 14 درصد است.

حقوق و درآمد مهندس هسته ای

اطلاعات دقیقی از حقوق مهندسین هسته ای در کشور در دسترس نیست ولی اگر مهندس هسته ای اگر در بخش دولتی استخدام شود، مطابق با قانون مدیریت خدمات کشوری حقوق میگیرد و اگر در بخش خصوصی باشد با توجه به معیارهایی مثل میزان تحصیلات، تجربه و نوع حوزه کاری، مهندسان هسته ای دریافتی متفاوتی دارند. فردی که در این رشته به تحصیل مشغول است با توجه به نوع شغلی که اختیار می کند، حقوق متفاوتی خواهد داشت. اگر بتواند به معلمی بپردازد حقوق ثابت آموزش و پرورش را خواهد داشت و اگر در جاهای دیگری مشغول به کار شود طبق قانون کار با او برخورد خواهد شد. 

درآمد مهندس هسته ای در برخی از کشورهای جهان

میانگین درآمد سالانه مهندس هسته ای در آمریکا 99.920 دلار (متوسط درآمد سالانه مهندسان83.340 دلار و برای همه مشاغل33.840 دلار) در سال2010 و مطابق با آخرین آمارها در سال 2013، 102.100 دلار بوده است.

میانگین درآمد مهندس هسته ای در سال در انگلیس در شروع  بین 31.000  تا 38.000  دلار و برای افراد باتجربه بین 45.000  تا 75.000  دلار می باشد.

شخصیت های مناسب شغل مهندس هسته ای

برای اینکه به درستی شغلی را انتخاب کنیم باید ویژگی های شخصیتی، ارزش ها، علایق، مهارت ها، شرایط خانوادگی، شرایط جامعه را در نظر بگیریم و با شناخت خودمان میتوانیم بهترین عملکرد را داشته باشیم. این شناخت زمان بر است و افراد بسیار با هم متفاوتند اما اگر انتخاب درست باشد افراد کار را بیشتر پسندیده و رضایت شغلی بیشتری در آن خواهند داشت.